Bilinmesi Gereken Linux Komutları

Merhaba değerli okuyucular,

Bugünkü blog yazımızda, sıkça kullanılan Linux terminal komutlarından bahsedeceğiz. Cd, rm, cat, grep, chmod, ps, ssh, sudo, pwd, ls ve birçok kullanışlı komutun kullanımını detaylı bir şekilde ele alacağız. Linux işletim sistemi kullanıcıları için oldukça faydalı olacak bu komutları adım adım öğrenerek, terminalde daha etkili ve verimli bir şekilde çalışabileceksiniz. Hazırsanız, gelin hep birlikte bu komutların kullanımını inceleyelim.

İyi okumalar!

Cd Komutu Kullanımı

Linux işletim sistemi, komut satırında çalışan birçok farklı komut sunar. Bu komutlardan biri de cd komutudur. “cd” kısaltması Change Directory’nin kısaltmasıdır ve bu komutu kullanarak dosya sistemindeki farklı dizinler arasında gezinebiliriz.

cd komutunun kullanımı oldukça basittir:

Komut	Açıklama
cd [dizin]	Belirtilen dizine geçiş yapar.

Örnek:

Aşağıda bazı örnekler verilmiştir:

• cd /home/kullanici/dosyalar: “/home/kullanici/dosyalar” dizinine geçiş yapar.
• cd ..: Mevcut dizinden bir üst dizine geçiş yapar.
• cd /: Kök dizine geçiş yapar.

Bu örnekler, cd komutunun nasıl kullanıldığının örnekleridir. cd komutunu kullanarak işletim sistemi üzerinde gezinmek, dosya ve dizinleri yönetmek oldukça basittir.

Rm Komutu Kullanımı

Rm komutu, Linux işletim sisteminde kullanılan bir komuttur. Bu komut, dosya veya dizinleri sistemden silmek için kullanılır. Rm komutunun kullanımı oldukça basittir ve birçok farklı seçenek sunar. İşte Rm komutunun temel kullanımı ve bazı yaygın seçenekleri:

Rm Komutu Kullanımı:

1. Rm komutunu kullanarak tek bir dosyayı silmek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

rm dosya_adı

2. Rm komutunu kullanarak birden fazla dosyayı silmek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

rm dosya1 dosya2 dosya3

3. Rm komutunu kullanarak bir dizini ve içeriğini silmek için “-r” seçeneğini kullanmalısınız. Bu seçenek, dizindeki dosyaları ve alt dizinleri de siler. İşte örnek bir komut:

rm -r dizin_adı

4. Rm komutunu kullanarak silme işlemi sırasında onay alma için “-i” seçeneğini kullanabilirsiniz. Bu seçenek sayesinde her silme işleminden önce onay almanız istenir. İşte örnek bir komut:

rm -i dosya_adı

Özet:

Rm komutu, Linux işletim sisteminde dosya veya dizinleri silmek için kullanılan bir komuttur. Bu komutu kullanarak tek bir dosya veya birden fazla dosyayı silmek mümkündür. Ayrıca, “-r” seçeneği ile bir dizini ve içeriğini de silebilirsiniz. “-i” seçeneğiyle silme işlemi sırasında onay alabilirsiniz. Rm komutu, Linux kullanıcıları için oldukça kullanışlı ve güçlü bir araçtır.

Cat Komutu Kullanımı

Linux üzerindeki en yaygın kullanılan komutlardan biri olan “cat” komutu, metin dosyalarının içeriğini görüntülemek ve birleştirmek için kullanılır. “cat” komutunun kullanımı oldukça basittir ve çeşitli seçeneklerle birlikte gelir.

Bir metin dosyasının içeriğini görüntülemek için “cat filename” komutunu kullanabilirsiniz. Bu komut, belirtilen dosyanın içeriğini terminale basar. Ayrıca birden fazla dosyayı birleştirmek için de “cat” komutunu kullanabilirsiniz. Örneğin, “cat file1.txt file2.txt” komutunu çalıştırarak file1.txt ve file2.txt dosyalarının içeriklerini birleştirebilirsiniz.

Komut	Açıklama
cat filename	Belirtilen dosyanın içeriğini görüntüler.
cat file1.txt file2.txt	file1.txt ve file2.txt dosyalarını birleştirir.
cat > filename	Yeni bir dosya oluşturur ve kullanıcının girişini bu dosyaya yazar.

Bunlar sadece temel “cat” komutunun bazı kullanımlarıdır. “Cat” komutu daha pek çok seçeneğe sahip olup, dosyaların numaralandırılması, satırların ters çevrilmesi, sadece belirli bir aralığın görüntülenmesi gibi işlemleri gerçekleştirebilir. “Cat” komutu hakkında daha fazla bilgi almak için “man cat” komutunu kullanabilirsiniz.

Grep Komutu Kullanımı

Grep komutu, Linux işletim sisteminde oldukça yaygın olarak kullanılan bir komuttur. Bu komut, verilen metin dosyasını veya bir dizi dosyayı arayarak, belirli bir kelime veya ifadeyi bulmanızı sağlar. Grep komutunu kullanarak, büyük dosyaları veya dizinleri hızlı bir şekilde tarayabilir ve istediğiniz bilgileri bulabilirsiniz.

Grep komutunu kullanmak için aşağıdaki yapıyı takip etmelisiniz:

1. grep arama_kelimesi dosya_adi
2. grep arama_kelimesi dosya_adi1 dosya_adi2 dosya_adiN

Birinci kullanım şeklinde, grep komutu sadece belirtilen dosya üzerinde arama yapar ve eşleşen satırları ekrana yazdırır. İkinci kullanım şeklinde ise, birden fazla dosyada aynı arama işlemi gerçekleştirilir ve sonuçlar ayrı ayrı listelenir.

Ayrıca, grep komutunu kullanırken bazı seçenekleri de belirtebilirsiniz. Örneğin, büyük/küçük harf duyarlılığını kontrol etmek için -i seçeneğini, birden çok dosyanın içinde arama yaparken dosya adını da sonuçlarda görmek için -H seçeneğini kullanabilirsiniz. Tüm seçenekleri görmek için man grep komutunu kullanabilirsiniz.

Komut	Açıklama
grep “kelime” dosya.txt	Belirtilen dosyada kelime araması yapar ve eşleşen satırları gösterir.
grep -i “kelime” dosya.txt	Büyük/küçük harf duyarlılığını dikkate almadan kelime araması yapar.
grep “kelime” dosya1.txt dosya2.txt	Birden fazla dosyada aynı kelime araması yapar ve sonuçları ayrı ayrı listeler.

Chmod Komutu Kullanımı

Chmod, Linux işletim sistemlerinde kullanılan bir komuttur. Chmod komutu, dosya ve dizinlerin izinlerini değiştirmek için kullanılır. Bu komut, kullanıcılara, gruplara ve diğer kullanıcılara hangi işlemleri yapabileceklerini belirleme yeteneği sağlar. Chmod komutunu bir dosya veya dizin üzerinde kullanırken kullanıcıların dosyayı okuma, yazma ve çalıştırma gibi işlemleri yapabilmelerini sağlayabilirsiniz.

Chmod komutu ayrıca, Linux’un dosya izin sistemi olan erişim denetimi listelerini (ACL’ler) de ayarlamak için kullanılabilir. Bu sayede daha ayrıntılı bir kullanıcı yetkilendirme yapabilirsiniz.

Chmod komutunu kullanırken, dosya veya dizinin izinlerini belirtmek için bir dizi sembolik veya sayısal değer kullanabilirsiniz. Sembolik değerde, kullanıcıların, grupların ve diğer kullanıcıların izinlerinin nasıl ayarlanması gerektiğini ifade eden harfleri kullanabilirsiniz. Sayısal değerde ise, izinlere karşılık gelen bir sayı kullanılır.

• Chmod komutunun bazı kullanım örnekleri:

İzinlerin Sembolik Gösterimleri	İzinlerin Sayısal Gösterimleri	İzin Açıklamaları
rwx——	700	Sahip sadece okuma, yazma ve çalıştırma izni
rwxr-xr-x	755	Sahip okuma, yazma ve çalıştırma izni, diğerlerine sadece okuma ve çalıştırma izni
rwxrwx—	770	Sahip ve grup okuma, yazma ve çalıştırma izni, diğerlerine hiçbir izin verilmez

Ps Komutu Kullanımı

Linux işletim sisteminde bulunan “ps” komutu, çalışan işlemlerin listesini görüntülemek için kullanılan bir komuttur. “ps” komutu, sistemde çalışan tüm işlemlerin listesini veya belirli bir kullanıcının işlemlerini görüntülemek için kullanılabilir. Bu komutun birçok farklı kullanım şekli vardır, bazı yaygın kullanım senaryolarına bir göz atalım.

Tüm İşlemleri Listeleme:

Bir terminal penceresinde “ps” komutunu kullanarak tüm işlemleri listelemek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

ps -e

Belirli Bir Kullanıcının İşlemlerini Listeleme:

Belirli bir kullanıcının işlemlerini listelemek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

ps -u kullanıcıadı

Belirli Bir İşlemi Detaylı Olarak Listeleme:

Bir işlem hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

ps -p işlem_ID -o komut

Komut	Açıklama
ps -e	Tüm işlemleri listeler
ps -u kullanıcıadı	Belirli bir kullanıcının işlemlerini listeler
ps -p işlem_ID -o komut	Belirli bir işlemi detaylı olarak listeler

Ps komutu, Linux sistemlerinde yaygın olarak kullanılan bir komuttur. Bu komutu kullanarak çalışan işlemlerin listesine erişebilir ve sistem üzerindeki işlem durumunu kontrol edebilirsiniz.

Ssh Komutu Kullanımı

Ssh Komutu Kullanımı

Ssh Komutu Kullanımı

Ssh (Secure Shell) protokolü, ağ üzerinden güvenli bir şekilde uzaktaki bir bilgisayara erişim sağlamak için kullanılan bir iletişim protokolüdür. Ssh komutu, Linux işletim sistemlerinde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu komutu kullanarak hem yerel bilgisayarınızda hem de uzaktaki bir sunucuda işlemler gerçekleştirebilirsiniz.

• Ssh komutu, sunucuya uzaktan erişmek için kullanılır.
• Ssh komutunu kullanırken, bağlantı yapacağınız sunucunun IP adresini veya alan adını belirtmelisiniz.
• Ssh komutunu kullanarak, kullanıcı adı ve parolanızla sunucuya giriş yapabilirsiniz.

Komut	Açıklama
ssh [kullanıcıadı]@[sunucuadresi]	Belirtilen kullanıcı adı ve sunucu adresiyle SSH bağlantısı kurar.
ssh -p [portnumarası] [kullanıcıadı]@[sunucuadresi]	Belirtilen port numarası, kullanıcı adı ve sunucu adresiyle SSH bağlantısı kurar.
ssh-copy-id [kullanıcıadı]@[sunucuadresi]	Belirtilen kullanıcı adı ve sunucu adresine SSH anahtarını kopyalar.

Sudo Komutu Kullanımı

Sudo, Linux işletim sistemlerinde ‘superuser do’ (süper kullanıcı yap) anlamına gelir ve kullanıcılara sistemi yönetici izinleriyle çalışma imkanı sağlar. Bu komut, normal kullanıcıların belirli görevleri gerçekleştirirken geçici bir şekilde kök (root) yetkilerini kullanmasını sağlar.

Sudo kullanırken, kullanıcının parolasını girmesi gereken bir yetkilendirme adımı vardır. Bu sayede sistem yöneticisi, kök yetkilerinin yanlış ellerde kullanılmasını engelleyebilir. Ayrıca, sudo ile gerçekleştirilen işlemler, belirli bir kullanıcıya izlenebilirlik sağlar.

Örneğin, ‘sudo apt-get update’ komutunu kullanarak sistemdeki tüm paketlerin en son sürümlerini güncelleyebilirsiniz. Böylelikle, sistemdeki güvenlik açıkları giderilir ve yeni özellikler kullanılabilir hale gelir.

Komut	Açıklama
sudo apt-get install paket-adı	Belirtilen paketi yükler
sudo useradd kullanıcı-adı	Yeni bir kullanıcı oluşturur
sudo service servis-adı start	Belirtilen servisi başlatır

Note: Sudo komutunu kullanırken dikkatli olmalı ve yalnızca güvenilen kaynakların çalıştırılmasına izin vermelisiniz. Yanlış bir komut veya parametre sudo ile çalıştırıldığında, sisteme ciddi zararlar verebilirsiniz. Bu yüzden sudo komutunu kullanmadan önce işlemleri ve komutları iyi anlamak önemlidir.

pwd komutu Kullanımı

Linux işletim sisteminde bulunan birçok komut kullanıcıya sistem üzerinde işlem yapma imkanı verir. Bu komutlardan biri olan pwd komutu, “present working directory” kelimelerinin kısaltmasıdır ve kullanıcının mevcut çalışma dizinini gösterir. Pwd komutunun kullanımı oldukça basittir ve çoğu zaman diğer komutlarla birlikte kullanılır.

Kullanıcı pwd komutunu çalıştırdığında, terminal ekranına bulunduğu dizinin tam yolunu yazdırır. Örneğin, eğer kullanıcı pwd komutunu “/home/kullanici1” dizininde çalıştırırsa, terminal ekranına “/home/kullanici1” yazısı yazacaktır. Böylece kullanıcı hangi dizinde olduğunu her zaman bilebilir ve işlem yapmak istediği dizini bilir.

Genellikle ls (listele) komutu ile birlikte kullanılarak kullanıcının bulunduğu dizindeki dosya ve dizinler listelenebilir. Bu sayede kullanıcı, bulunduğu dizindeki içeriği daha iyi görebilir ve işlem yapmak istediği dosya veya dizine daha kolay ulaşabilir. Günümüzde Linux tabanlı işletim sistemlerini kullanan birçok geliştirici ve sistem yöneticisi, pwd komutunu sıklıkla kullanmaktadır.

• pwd komutunun kullanımı:

Komut	Açıklama
pwd	Mevcut çalışma dizininin tam yolunu görüntüler.

cd komutu Kullanımı

cd Komutu Kullanımı

cd Komutu Kullanımı

cd komutu, Linux işletim sistemlerinde kullanılan bir komuttur.

Bu komut, bir dizin yolu belirterek işlem yapılan dizini değiştirmek için kullanılır.

Örneğin, cd /home/kullanici komutunu kullanarak, kullanıcının ana dizinini “/home/kullanici” olarak değiştirebilirsiniz.

Örnek Kullanımlar:

• cd: Bu komutu kullanarak, kullanıcının ana dizinine geri dönebilirsiniz.
• cd dizin_adi: Bu komutu kullanarak, belirli bir dizine geçiş yapabilirsiniz.
• cd ..: Bu komutu kullanarak, bir üst dizine geçiş yapabilirsiniz.

Dizin Değiştirme İşlemleri

Komut	Açıklama
cd	Geçerli kullanıcının ana dizinine geçiş yapar.
cd dizin_adi	Belirli bir dizine geçiş yapar.
cd ..	Bir üst dizine geçiş yapar.

cd komutu Linux işletim sistemlerinde sıkça kullanılan bir komuttur ve dizin değiştirme işlemlerinde oldukça faydalıdır. Bu komutu doğru şekilde kullanarak, Linux sistemlerde kolayca dizinleri gezinebilirsiniz.

ls komutu Kullanımı

ls komutu, bir Linux veya Unix işletim sistemindeki dosya ve dizinlerin listesini görüntülemek için kullanılır. Bu komut, kullanıcının bulunduğu dizindeki tüm dosyaları ve dizinleri gösterir. Ayrıca, komut ile yerel veya uzak bir sistemdeki belirli bir dizindeki dosyaların listesini görüntülemek de mümkündür.

ls komutunu kullanırken birkaç farklı parametre ekleyebilirsiniz. Örneğin, “-l” parametresini ekleyerek ayrıntılı bir liste görüntüleyebilirsiniz. Bu liste, dosyaların boyutunu, izinlerini, sahiplerini ve değiştirilme tarihlerini içerir. “-a” parametresiyle gizli dosyaları da görüntüleyebilirsiniz.

Aşağıda bir örnek kullanım gösterilmiştir:

Komut	Açıklama
ls	Bulunduğunuz dizindeki dosya ve dizinleri listeler.
ls -l	Bulunduğunuz dizindeki dosya ve dizinleri ayrıntılı olarak listeler.
ls -a	Bulunduğunuz dizindeki gizli dosya ve dizinleri listeler.
ls /home/kullanici/dizin	/home/kullanici/dizin’deki dosya ve dizinleri listeler.

Bu örneklerde görüldüğü gibi, ls komutu Linux sistemlerinde kullanımı oldukça yaygındır ve kullanıcıya dosya ve dizinleri görüntülemek için bir yol sağlar.

cat komutu Kullanımı

Linux işletim sisteminde birçok komut bulunmaktadır ve bu komutlar kullanıcıların çeşitli işlemleri gerçekleştirmesine olanak sağlar. Bu yazıda, cat komutunun kullanımı hakkında bilgi vereceğiz.

cat komutu, “concatenate” kelimesinin kısaltmasıdır ve bir veya birden fazla dosyanın içeriğini birleştirerek ekrana veya başka bir dosyaya çıktı verir. Ayrıca, bir dosyanın içeriğini görüntülemek veya yeni bir dosya oluşturmak için de kullanılabilir.

cat komutu kullanımı oldukça basittir. Temel kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

Komut	Açıklama
cat dosya_adı	Belirtilen dosya_adı‘ndaki metni ekrana yazdırır.
cat dosya1 dosya2	dosya1‘daki metni dosya2‘nin sonuna ekler ve çıktıyı ekrana yazar.
cat dosya1 >> dosya2	dosya1‘daki metni dosya2‘nin sonuna ekler ve çıktıyı dosya2‘ya yazar.

cat komutunun diğer seçenekleri de bulunmaktadır. Örneğin:

• cat -n dosya: Dosyanın satırlarını numaralandırarak ekrana yazar.
• cat -E dosya: Dosyanın sonuna dolar işareti ($) ekler.
• cat -s dosya: Birden fazla boş satırı tek bir boş satıra dönüştürür.

Bu şekilde, cat komutu‘nun temel kullanımı ve bazı seçenekleri hakkında bilgi sahibi oldunuz. Bu komutu kullanarak dosya içeriklerini birleştirebilir, yeni dosyalar oluşturabilir ve metinleri görüntüleyebilirsiniz.